door Walter Diele
•
12 februari 2021
Als een freelance AI consultant geef ik regelmatig workshops over verantwoord gebruik van AI. Omdat er in de media veel onzin verteld wordt over AI, krijg ik echt soms opmerkingen in de categorie ‘robots nemen de wereld over, ‘overbevolking van Mars’, ‘Neurale Netwerken snapt niemand’, moeten we dat wel willen, dat AI? Als je nadenkt over wat er allemaal mis kan gaan met een kettingzaag, lijkt het al snel logisch om het ding maar te verbieden. Maar de echte vraag is natuurlijk hoe het verantwoord gebruikt kan worden. Vooral in de politiek en in de media is het lekker om vraagstukken veel te ver te versimpelen tot schijnbare keuzes uit twee. De Corona app lijkt daar een voorbeeld van te worden: privacy of gezondheid. Gelukkig komt daar tegengas op door bij voorbeeld Arjen Lubach: het is én geen tegenstelling én niet de enige aspecten die belangrijk zijn. Eigenlijk zijn de vraagstukken voor AI hetzelfde als voor de Corona app. Beide zijn een systeem dat op basis van data conclusies trekt. Laat er nou voor AI goed werk verzet zijn om tot richtlijnen te komen voor verantwoord gebruik van data en modellen. Door zowel de EU High Level Expert Group on AI (b.v. door Catelijne Muller) als het World Economic Forum (b.v. Kay Firth-Butterfield). Het EU framework is 41 pagina’s, dus laat me het even samenvatten. Er zijn 7 dingen waar je op wilt letten: 1. Is het eerlijk: wordt iedereen gelijk behandeld 2. Is het betrouwbaar: blijft het systeem goed werken in bijzondere omstandigheden 3. Is de beveiliging zo dat de privacy gewaarborgd is 4. Is het transparant: is het duidelijk hoe het werkt 5. Is het duidelijk wie er verantwoordelijk is als het systeem niet goed werkt 6. Houd iemand overzicht: Kan er iemand het systeem overrulen 7. Is er aandacht voor de sociale impact, b.v. op de democratie Deze punten zijn allemaal belangrijk en moeten in samenhang beoordeeld worden. En zelfs als je het ok vindt om privacy op te geven, betekent dat nog niet dat je ok bent met een app als die vervolgens discrimineert, onduidelijk is welke regels gelden en je nergens in beroep kan als je het er niet mee eens bent. Het is niet alleen een ethische discussie, het is ook een legal discussie. Ongelijke behandeling mag niet, je moet je case kunnen voorleggen aan een rechter en het moet duidelijk zijn wie er aansprakelijk is op het goed functioneren van de app. Wetgeving is gestolde ethiek. Die kan je niet zomaar opzij zetten. Bij AI discussies wordt soms teveel nadruk gelegd op het type model dat gebruikt, in plaats van op de data die als input geldt. Als de ingrediënten niet deugen, kan je nog zoveel aandacht geven aan het recept, maar dan wordt het nooit een goede maaltijd. Bij de corona app gaat dat ongetwijfeld ook het geval zijn. Bij voorbeeld is de data die verzameld wordt een proxi van wat je wilt meten: je wilt meten of persoon A besmet kan zijn geworden door persoon B, maar je meet of de ene telefoon binnen bereik is geweest van een andere. Als je doet alsof dat hetzelfde is, komen er ongelukken (zie Weapons of math destruction van Cathy O'Neil) Dat de politiek het aan de bevolking over wil laten of en hoe een Corona app er uit gaat zien is nogal zorgelijk. Ik hoop dat ze het niet aan de bevolking over gaan laten om te bepalen of een vaccin werkt of niet.